Het Gouden Groningen
Moddergat
Waar de Zwitsers trots kunnen zijn op hun bergen, kunnen wij trots zijn op onze modder. Feitelijk bekeken is Nederland één grote baggerbende. In Nederland hebben we zelfs een plaats die onze cultuurhistorische verbinding met modder onderstreept: Moddergat.
Het buitendijkse gebied bij Moddergat laat het kwelderlandschap zien waaruit de hele kop van Noord-Nederland heeft bestaan: een gorzenlandschap dat doorkruist wordt door slenken, kreken, geulen, rietkragen, zand en modder: door de eeuwen heen ontstaan door het spel van eb en vloed.
De eerste mensen woonden hier midden in een landschap dat vergelijkbaar is met het huidige Waddengebied. Enkele eeuwen voor Christus’ geboorte vestigden zich hier de eerste boeren. Zij wierpen terpen op om zich te beschermen tegen de grillen van moeder natuur. Een ander woord voor terp is ‘ward’ of ‘werd’. Plaatsen als Garnwerd en Leeuwarden herinneren daar nog aan.
De eerste bewoners van het huidige Groningen en Friesland waren de Friezen. Vandaar dat ik in dit blog, dat over Groningen gaat, wilde beginnen met Moddergat, dat nu in Friesland ligt, begrijpt u wel?
Groninger monniken
In wat we nu bestempelen als één van de oudste cultuurlandschappen van Europa, stichtte in 1192 de monniken van de cisterciënzer orde een klooster bij de terp van Aduard. Wij kennen ze beter onder de naam Schier-monniken. De schiere habijten van ongebleekte wol moesten de soberheid uitstralen die werd gepropageerd door hun grote voorman: Bernardus van Clairvaux. Naar hem is ook het klooster genoemd: het Bernardinusklooster.
De monniken liepen niet zo maar wat aan te modderen: ze bouwden dijken, sluizen en kanalen en maakte land én geest rijp voor de verlichting van het gouden Groningen.
Aduarder Kring
‘Er gaat niets boven Groningen’ is een dijk van een reclameslogan en daar valt inderdaad heel veel voor te zeggen. Zeker als we ons realiseren dat nog vóór de, wellicht beter bekende, Muiderkring van P.C. Hooft cum suis, de Aduarder Kring bestond. Geleerden uit Nederland en Europa verzamelden zich in het Bernardinusklooster en verspreidden hun licht over de rest van de wereld. Uit Parijs kwam Richard de Busto, uit Italië Emanuel da Sescola, bisschop van Cremona en uit wereldstad Groningen: Wessel Gansfort. Hij latiniseerde zijn naam, een populair gebruik onder de humanisten, tot Wessel Gansfortius.
Gouden Groningen
De Martinitoren is zeer beeldbepalend voor de stad Groningen. Maar ik zou u vooral ook willen aanmoedigen om de kerk te bezichtigen. Het entreekaartje van 1 euro koopt u in het aangrenzende koffiehuisje waar ook de doorgang is naar de kerk. Op vrijdagmorgen 28 februari 2020 ervoer ik, in alle rust en als enige bezoeker op dat moment, het gouden licht van Wessel Gansfortius’ epitaaf. Op zijn grafmonument staat zijn bijnaam: ‘Lux Mundi’, het ‘Licht der Wereld’. Dit licht werd die dag gecompleteerd door de kroonluchters, het orgel van Schnittger en Hinsz en eenmaal buiten gekomen de zonnewijzer van de Oranje’s in de aangrenzende Prinsentuin en het stralende zonnetje zelf.
Tip
Vanaf het superdeluxe Forum heeft u een prachtig uitzicht over de stad en ommeland: van Moddergat naar Terp tot het Gouden Groningen!
Tekst en foto’s: Reinier de Wit
Galerij
De kwelders bij Moddergat
‘Lux Mundi’
Het orgel van de Martinikerk. Volgens kenners één van de mooiste, zo niet hét mooiste, orgel van Nederland
De Zonnewijzer in de Prinsentuin
In het Forum en op het panoramadak heb je een prachtig uitzicht over Groningen
Info
Klooster Aduard: https://www.kloostermuseumaduard.nl/
Martinikerk: https://www.martinikerk.nl/
Forum: https://forum.nl/
