Hemels Hindeloopen

HEMELS HINDELOOPEN

De Renaissance in Hindeloopen
Italië en in het bijzonder Rome is altijd een grote passie van mij geweest. De Romereis van de middelbare school opende mijn ogen voor een totaal nieuwe wereld. Deze ervaringen deed ik op in de vorige eeuw: mobiele telefoons en internet waren er niet; het beeld van de klassieke wereld had zich gedurende mijn school loopbaan maar moeizaam gevormd door het vertalen van klassieke teksten. We reisden per trein naar Rome, belangrijk onderdeel van het avontuur! In de Eeuwige Stad zag ik de grote meesters van de Renaissance in het Vaticaans Museum en de Sixtijnse Kapel: Raphaël en Michelangelo. Al deze indrukken hebben uiteindelijk mijn studiekeuze bepaald: in 1995, nog steeds in de vorige eeuw, begon ik aan mijn studie kunstgeschiedenis.

Inmiddels zijn we aanbeland in 2020 en vooral de laatste jaren ben ik me steeds meer gaan verdiepen in de lokale geschiedenis met universele zeggingskracht. Dat klinkt een beetje duur. Wat ik ermee bedoel is dat onze eigen achtertuin, de regio’s van Nederland, zo’n rijke cultuurgeschiedenis kent dat je die gerust wereldomvattend kunt noemen.

Dat besef en inzicht vind ik meer dan de moeite waard om uit te dragen. Hindeloopen is ook weer zo’n geval apart: dé plek in Friesland waar de Italiaanse Renaissance werd opgezogen en uitgewerkt in de meubelschilderkunst.

Meubelschilderkunst
De Renaissance van Hylpen, zoals de inwoners hun eigen stadje noemen, kun je het best ervaren door een bezoek te brengen aan het plaatselijke museum. Ik heb sowieso een zwak voor (kleine) stedelijke musea: ze bieden je een extra venster op de werkelijkheid, op de plek waar je bent. Gelukkig heerst er ook geen blockbusterdrukte van een tentoonstelling die je unbedingt moet zien: de vaste collectie is al mooi genoeg.

In dit museum werden mijn ogen weer geopend, zoals vele jaren geleden in Rome, ditmaal door de prachtige meubelstukken. Vuurschermen, lessenaars en ledikantjes, priksledes en mandjes: beschilderd met kleuren als ‘Engelse Aarde’ en ‘Berlijnsblauw’. Iedere vierkante cm opgevuld met guirlandes en bijbelse en klassieke voorstellingen in de stijl van Michelangelo: welgevormde figuren, klassieke draperieën om lijf en leden en gezichten met echte emoties.

Nuchtere Friezen?
Juist door deze uitbundigheid ga je je afvragen of die Friezen dan echt wel zo nuchter zijn als ze zeggen. Niet bepaald dus en dat geldt zeker voor de Hindeloopers: een klasse apart binnen de Friese cultuur. Ze spreken daar nog een taaltje dat, in tegenstelling tot de andere Friese varianten, nog het meest verwant is met het Oud Fries van 500 jaar geleden en invloeden kent vanuit het Hollands. Die laatste invloed is te verklaren doordat Hindeloopen in haar 17e en 18e eeuwse bloeiperiode sterk gericht was op Amsterdam en Zaandam. Hindelooper schippers handelden in opdracht van Amsterdamse reders en voeren met hun fluitschepen naar Noorwegen en de Oostzee om hout op te halen. Gemiddeld was manlief zo’n acht maanden van huis en wanneer hij terugkeerde naar Amsterdam, stond moeders de vrouw op hem te wachten. Samen zullen ze hun ogen hebben uitgekeken naar wat die Amsterdammers nog meer binnen haalden uit de verre uithoeken van de wereld: Oost-Indisch bont en sits uit India om maar wat te noemen. Deze kleurrijk versierde stoffen werden verwerkt in de ‘typisch lokale’ klederdracht van Hindeloopen.

De huiskamer als wereld
In de Hindelooper pronkkamer kwam alles samen. De kamer was één oase van kleur: de meubels, de inrichting en de rood-wit-blauw geklede vrouw des huizes. Je waant je in een schilderij van Vincent van Gogh. Google maar eens ‘Hendrik Lap Hindelooper Kamer’, kijk bij de afbeeldingen en je zult zien wat ik bedoel. De Hindelooper kamer laat een wijdse, open blik op de wereld zien: tegelwandjes uit Makkum, geworteld in de Spaans – Moorse cultuur, porcelein afkomstig uit China en Japan en dekens en bedgordijnen van Indiase makelij. Hemels Hindeloopen!

Galerij

 

Tip

Drie familiebedrijven zetten de Hindelooper tradities nog steeds voort en maken meubels en stoffen en hebben souvenirs ‘Hindelooper style’:

1. Roosje Hindeloopen: https://roosjehindeloopen.com/

2. Atelier Glashouwer: https://www.hindeloopen.com/

3. Bootsma Hindeloopen: (tevens de plek van het Elfsteden Museum): https://schaatsmuseum.nl/hindelooper-schilderkunst/

Museum Hindeloopen heeft een mooie, informatieve site met volop afbeeldingen van de collectie: http://www.museumhindeloopen.nl/

Tekst en foto’s: Reinier de Wit

Share Button