Zevenbergen – Klundert
Ik ben geboren en getogen in West-Brabant en ik heb bijna mijn gehele jeugd in Zevenbergen gewoond. Wij hadden thuis de lollige gewoonte om vragen, die betrekking hadden op afstanden, te beantwoorden met plaatsnamen in plaats van meetkundige eenheden. Dus wanneer iemand vroeg hoe ver iets was en de afstand bedroeg een kilometer of 6, dan zeiden wij: ‘Oh, dat is van Zevenbergen tot Klundert’. Mijn broer woont inmiddels boven de rivieren en gebruikt deze uitdrukking nog steeds, zonder uitleg, wat hem meewarige blikken oplevert van zijn kinderen.
Miniatuur Schokland
Inmiddels woon ik ruim tien jaar in Kampen met om de hoek de Noordoostpolder. De Noordoostpolder geeft mij steeds meer geheimen prijs. In een eerder blog schreef ik over hoe Schokland, gelegen in de polder, júist door haar leegte zo veel te vertellen heeft (lees: ‘De Hongerige Waterwolf‘).
Leegte is volop aanwezig in de Noordoostpolder. Op mijn fietstocht deze week ontdekte ik iets, waarvan ik het bestaan nog niet wist. Ja, ook ik die al jarenlang de eigen achtertuin promoot, weet heel veel dingen nog niet. Waarschijnlijk ben ik al die tijd te druk geweest met de Walking Tours Kampen…
Op een gegeven moment stuitte ik, midden in de vlakke polder, met her en der nog wat tulpenvelden en zandhozen, op iets wat leek op een miniatuurversie van Schokland. Ik zag een terp met daarop een kast van een huis bekroond met een lichtbaken en een pier met aan het einde daarvan een vuurtoren. Het bleek het voormalige lichtwachtershuis en vluchthaven te zijn van Kraggenburg: destijds een vooruitgeschoven pion in de Zuiderzee, verbonden met een 6 km lange strekdam met het vasteland. Wat een verrassing!
Pier+Horizon
De verrassing werd die dag alleen maar groter en groter. Een wereld aan verhalen opende zich. Een eindje verderop van het lichthuis bevindt zich namelijk het landart project Pier+Horizon. Kunstenaar Paul de Kort heeft met zijn pier in het Zwarte Meer diverse lijntjes uitgegooid naar het verleden en heden. De 135 meter lange steiger staat in één lijn met de voormalige strekdam van het Kraggenburger lichthuis en iedere dag, wanneer de zon in één lijn staat met de steiger, maakt een camera daar een opname van. Op de site van Pier+Horizon zijn deze foto’s tot prachtige timelapse filmpjes gecomponeerd.
Naast de steiger liggen kraggen, drijvende rietkragen. De kraggen verwijzen uiteraard naar Kraggenburg maar er is meer!
De compositie van steiger en kraggen is gebaseerd op het werk ‘Pier and Ocean’ uit 1915 van Piet Mondriaan. Over Mondriaan en de modern abstracte kunst kan ik hele collegereeksen geven. Laat ik hier volstaan met de mededeling dat Mondriaan de meester is in de kunst van het weglaten. Less is more. Net zoals in de Noordoostpolder.
De menselijke maat
De kraggen van de Kort’s kunstwerk zijn onderhevig aan de wind en werken als een windwijzer: bij sterke wind en stroming wijzen de neuzen van de kraggen allemaal in dezelfde richting. De palen van de kraggen staan opgesteld in een streng zeshoekig raster. Daar heb je het weer: het getal 6! Stedenbouwkundige Cornelis van Eesteren gebruikte het Centrale Plaatsen Model en het daarbij behorende strenge zeshoekige raster als uitgangspunt voor de inrichting van de Noordoostpolder. In van Eesteren’s zorgvuldig gecomponeerde plannen zouden dorpen niet meer dan 6 km van elkaar verwijderd moeten zijn: de afstand die je als mens gemakkelijk te voet of per fiets zou kunnen afleggen; zeg maar de afstand van Zevenbergen tot Klundert. Het is mooi om te zien en vooral ook te ervaren, want je mag gewoon de steiger oplopen, dat de Kort met zijn kunstwerk een hommage heeft gebracht aan die menselijke maat!
Galerij
In de galerij foto’s van Kraggenburg, Pier+Horizon en de omgeving van het Zwarte Meer. De foto’s zijn gemaakt tijdens twee fietstochten vanuit Kampen.
De Noordoostpolder met aan de horizon de contouren van Schokland
Lichtwachterswoning Kraggenburg
Vuurtoren midden in de polder
Pier+Horizon
De Kraggen, onderdeel van het landart project Pier+Horizon
Een natuurlijke krag in het Zwarte Meer
Schapen aan de oever van het Zwarte Meer
Weidse velden omgeven het meer
Insteekhaventje bij Genemuiden
De Leijnse-Hevel bij het Zwarte Meer
Tip
Paul de Kort heeft een prachtige site gemaakt over Pier+Horizon. De timelapse filmpjes die erop staan vormen een integraal onderdeel van het landart project: https://www.pierplushorizon.nl/
Tekst en foto’s: Reinier de Wit
